بر اساس قانون، وزارتخانه‌های نفت و نیرو موظفند تعرفه آب، برق و گاز مشترکین خانوارهای کشور را به گونه‌ای اصلاح کنند که با رعایت مناطق جغرافیایی کشور، تعرفه مشترکین کم‌مصرف خانوارهای محروم تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی کشور برابر صفر، مشترکین تا الگوی مصرف به‌صورت یارانه‌ای، مشترکین پرمصرف بالاتر از الگوی مصرف به‌صورت غیریارانه‌ای و براساس الگوی افزایش پلکانی(آی.بی.تی) تعیین شود.

به عقیده ی برخی، مبنای قانونی ای که در بالا آمده است، می تواند تا حد زیادی در مدیریت مصرف انرژی در کشورمان موثر باشد. به ویژه با توجه به اینکه در آستانه ی فصل سرما هستیم و کسری تراز گاز در کشور جدی است، موضوع تعرفه گذاری پلکانی مجدداً مورد توجه قرار گرفته است.

 شواهد نشان می دهد که پرمصرف ها اغلب از اقشار مرفه جامعه هستند. به طوری که مناطق شهری 1 تا 3 در تهران، مشترکان پرمصرف زیادی را در خود جای داده اند. در حالی که در مناطق شهری ضعیف تر، تعداد مشترکان پرمصرف کمتر است.

این گزاره ها باعث شده است که برخی به فکر تعرفه گذاری پلکانی و چه بسا دریافت هزینه ی گاز مصرفی پرمصرف ها به صورت آزاد بیفتند. به طور کلی، برخی معتقدند باید هزینه ی گاز مصرفی اضافی خانوارها به گونه ای باشد که جنبه ی بازدارنده داشته باشد و آن ها را به فکر چاره جویی برای مدیریت مصرف شان بیندازد.

زیرا گاز یک سرمایه ی ملی است و نباید اجازه دهیم پرمصرف ها با مصرف بی رویه ی آن به اقتصاد کشور ضربه بزنند. نظرات دکتر محمدصادق مهرجو، کارشناس ارشد انرژی را در این خصوص جویا شدیم که در ادامه می خوانید.

مهرجو ضمن تأیید مزیت های روش تعرفه گذاری پلکانی تصریح کرد: در این روش کسانی که داخل الگو از گاز استفاده می کنند، آن را به صورت یارانه ای در اختیار می گیرند و مشترکان نگرانی ای از این بابت نباید داشته باشند.

وی ادامه داد: کسانی که می خواهند استخرهایشان را در زمستان گرم کنند و رفاه بالایی را برای خودشان ایجاد کنند، باید هزینه ی این مصرف غیرمتعارف و لاکچری را بپردازند. این مشترکان نباید توقع داشته باشند گاز به صورت یارانه ای در اختیار آن ها قرار بگیرد.

این کارشناس انرژی توضیح داد: یارانه برای کمک به اقشار ضعیف جامعه و کسانی است که در داخل الگو از گاز استفاده می کنند. مصارف غیرضرور مشمول یارانه نیستند و ضرورتی برای پرداخت یارانه به پرمصرف ها وجود ندارد.

مهرجو گفت: شواهد نشان می دهد در مناطقی مانند شمال کشور که توریستی است، استفاده از گاز بسیار بالاست. از آنجائیکه اغلب اقشار مرفه به استفاده از ویلاهایشان در این مناطق می پردازند، باید هزینه ی گاز مصرفی شان را بپردازند.

وی ادامه داد: اخیراً شرکت ملی گاز اقدام به قطع گاز ویلاهایی که خالی هستند، کرده است. این کار خوبی است و از هدررفت انرژی جلوگیری می کند. می بینیم که برخی از افراد به گرم کردن ویلاهایشان حتی زمانی که در آن جا ساکن نیستند، می کنند. این نوع استفاده ها از انرژی و گاز قابل قبول نیست و باید با آن ها مقابله کنیم.

این کارشناس انرژی توضیح داد: منطقی نیست که برای تمامی مصارف گاز یارانه اختصاص دهیم و بگذاریم افراد هر چقدر می خواهند از گاز یارانه ای برای گرم کردن ویلاها و خانه های بزرگ شان استفاده کنند. مصارف غیرضرور باید با نرخ آزاد محاسبه شوند.

مهرجو گفت: قطعاً تعرفه گذاری پلکانی به افزایش عدالت اجتماعی منجر می شود. زیرا در روش غیرپلکانی، کسانی که امکانات بیشتری دارند و بیشتر از انرژی استفاده می کنند، یارانه ی بیشتری دریافت می کنند. در طرف مقابل، کسانی که جزو اقشار کم درآمد هستند و امکانات زیادی ندارند، به صورت حداقلی از یارانه بهره می برند.

وی ادامه داد: تعرفه گذاری پلکانی کمک می کند که برای مصارف غیرضرور یارانه اختصاص ندهیم. همان طور که در روش تعرفه گذاری پلکانی پیش بینی شده است، باید از مشترکانی که داخل الگو از گاز استفاده می کنند، حمایت کنیم و کسانی که مصارف غیرمتعارف دارند، هزینه ی بیشتری برای گاز مصرفی شان بپردازند.

این کارشناس انرژی  تأکید کرد: به طور کلی، باید سیاست گذاری هایمان به نحوی باشد که مشترکانی که از انرژی به درستی استفاده می کنند، بیشترین بهره را از یارانه ببرند. در عوض به کسانی که مصارف غیرضرور دارند، یارانه ندهیم. روش تعرفه گذاری پلکانی دقیقاً در همین راستاست.